Pansuman, yaraların daha çabuk iyileşmesi ve daha az iz kalmasını sağlamak amacıyla yapılan yara temizleme ve örtme işlemleridir. Normal şartlarda deri ile tamamen örtülü vücudumuz, dışarıdaki mikroorganizma ve dış etkilere karşı
korunaklıdır. Derideki yaralanma ve deri kaybı cilt altındaki dokuları korumasız bırakır ve temas ettiği mikroplarla iltihaplanmasına sebep olur. İltihaplanmalar etken mikroorganizmaların hastalık yapma ve vücutta yayılma gücüne
bağlı olarak hayatı tehdit edecek hastalıklara sebep olabilirler. Yara bakımı yapılırken, yara içindeki mikroorganizmaların temizlenmesi ve yaranın örtülerek yeniden dış ortamla temasını ve mikrop kapmasını önlemelidir.
Pansuman İçin Yara Temizliği Nasıl Yapılır
Doku kaybı içeren kirli ortamlarla temaslı, içine yabancı madde karışmış yaraların mutlaka bir sağlık kuruluşunda tedavilerine başlanmalıdır. Bu yaralar iyice yıkanmalı, yara içeriği temizlendikten sonra ölü dokular debridmanla alınmalı ve gerekli tıbbi tedavi yapılmalıdır. Sonrasında sağlık görevlilerinin tavsiyesine göre evde pansumana devam edilebilir.
Antiseptikler yaranın etrafına sürülür, yara içi temiz su ve serum fizyolojik ile temizlenir. Antiseptik, kirli ve dikiş atılmayacak yaralarda ilk temizlikte yara içine kullanılabilir, sonraki pansumanlarda yara içine sürülmez. (Antiseptikler yaranın iyileşmesini sağlayan canlı dokulara zarar vererek iyileşmeyi engeller).
Cilt katlarının tamamen bozulmadığı sıyrıklar ve berelenme şeklindeki yüzeyel erozyone yaralar antiseptikle temizlenip evde pansuman yapılabilir.
Pansumanın Uygulanması
Pansumanda kullanılacak malzemeler önceden hazırlanır ve temiz bir sehpaya yerleştirilir. Hastanın uzanmış olması ve yaranın temizliğini yaparken ne yapıldığının ona söylenmesi işi kolaylaştırır. Uygulamayı yapacak kişinin elleri temiz olmalı ve plastik eldiven giymelidir.
Dikişli Yaraların Pansumanı
Uygulama yapılması en kolay yaralardır.
Yavaş hareketlerle eski bant sökülür,
Steril gazlı bez açılır, 4 köşesi ortasına dokunmadan katlanarak tutulur, temas edilmeyen orta kısmına batikon dökülür, dikişler ve etrafı iyice silinir. (Gazlı bezin elimiz veya başka bir yere temas eden kısmı kirli kabul edilir ve kesinlikle o kısmının yaraya temas etmemesi gerekir)
Yara, batikonla silindikten sonra yüzeyine yaradan biraz büyük ve yarayı tamamen kapatacak steril gazlı bez konup yapışkan bantla kapatılır. Bu işlem için ortasında değişik büyüklükte gazlı bez bulunan hazır paketlenmiş steril yapışkanlı bantlar vardır ve bunların kullanılması daha kolaydır.
Açık Yaraların Pansumanı
Deri veya doku kaybı nedeniyle dikiş atılıp kapatılamayan yaraların temizliği biraz farklıdır.
Yara üzerindeki eski pansuman alındıktan sonra steril gazlı beze batikon dökülür. Yaranın deri ile kaplı etrafı silinir. Açık yaranın içi kesinlikle antiseptik ile temizlenmez.
Yara içi, enjektöre çekilen ve basınçlı püskürtülen serum fizyolojik ile yıkanır ya da serumla ıslatılmış steril gazlı bezle çok yumuşak bir şekilde silinir. Temiz yaralarda bu işleme gerek yoktur.
Örtülecek kuru gazlı bezler yaraya yapışırsa ve bir dahaki uygulama çok zor olur. Bunu önlemek için daha önce yaraya yapışmayı engelleyen hazır yara iyileştirici krem emdirilmiş gazlı bez açık yaraya örtülür. Bunun üzerine gazlıbez içeren yapışkanlı hazır bant yapıştırılır.
Pansuman yapmayı kolaylaştıran çok değişik hazır malzemeler bulunmaktadır. İyi bir uygulama yapmak için bu malzemeleri tanımalı ve hangi durumda hangisini kullanacağımızı öğrenmeliyiz. Bu konuda yaranın tedavisini planlayan sağlıkgörevlilerinden yardım isteyebilirsiniz.
